Μια μυστηριώδης εξέλιξη στο διάστημα έχει κλιμακώσει τις εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, καθώς ο δορυφόρος Cosmos 2553, που συνδέεται από Αμερικανούς αξιωματούχους με ένα μυστικό πρόγραμμα πυρηνικών αντιδορυφορικών όπλων, φαίνεται να έχει βγει εκτός ελέγχου. Σύμφωνα με αναφορές, ο δορυφόρος, που εκτοξεύτηκε από τη Ρωσία το 2022, παρουσίασε ανώμαλες κινήσεις, υποδεικνύοντας ότι μπορεί να μην είναι πλέον λειτουργικός. Η ανίχνευση ενός άγνωστου αντικειμένου που σχετίζεται με τον δορυφόρο από τη Διαστημική Δύναμη των ΗΠΑ έχει εντείνει τις ανησυχίες για τη στρατιωτικοποίηση του διαστήματος, με πιθανές συνέπειες για τη διεθνή ασφάλεια και τις δορυφορικές επικοινωνίες.
Ο Cosmos 2553, που εκτοξεύτηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022 από το Κοσμοδρόμιο του Πλεσέτσκ, θεωρείται από τη Ρωσία ως δορυφόρος «επιστημονικής έρευνας» για τη δοκιμή οργάνων σε περιβάλλον υψηλής ακτινοβολίας. Ωστόσο, Αμερικανοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων στελεχών της Διαστημικής Δύναμης των ΗΠΑ, υποστηρίζουν ότι αποτελεί μέρος ενός προγράμματος ανάπτυξης πυρηνικών όπλων ικανών να καταστρέψουν ολόκληρα δίκτυα δορυφόρων, όπως το Starlink της SpaceX, που χρησιμοποιείται εκτενώς από τις ουκρανικές δυνάμεις. Η Διαστημική Δύναμη των ΗΠΑ παρακολούθησε στενά τον δορυφόρο, καταγράφοντας τον ως πιθανή απειλή, ενώ πρόσφατα ανίχνευσε ένα άγνωστο αντικείμενο που φαίνεται να προέρχεται από αυτόν, ενισχύοντας τις υποψίες για τη φύση του.
Σύμφωνα με δεδομένα , ο Cosmos 2553 άρχισε να παρουσιάζει σημάδια «αστάθειας» από τον Μάιο του 2024, με μεταβολές στη φωτεινότητά του που υποδηλώνουν ανεξέλεγκτη περιστροφή. Μέχρι τον Νοέμβριο του 2024 ραντάρ Doppler, επιβεβαίωσε τις ανώμαλες κινήσεις, ενώ νέος έλεγχος μεταγενέστερα ανέφερε ότι ο δορυφόρος φαίνεται να έχει σταθεροποιηθεί, χωρίς να είναι σαφές αν παραμένει λειτουργικός. Αμερικανοί αναλυτές, όπως ο Τοντ Χάρισον από το Ινστιτούτο Αεροδιαστημικών Μελετών, υποστηρίζουν ότι η δυσλειτουργία μπορεί να αποτελεί πλήγμα για το ρωσικό διαστημικό πρόγραμμα, το οποίο αντιμετωπίζει ήδη προκλήσεις λόγω κυρώσεων και τεχνολογικών περιορισμών.
Η ανησυχία των ΗΠΑ επικεντρώνεται στη δυνατότητα του Cosmos 2553 να υποστηρίζει την ανάπτυξη ενός πυρηνικού όπλου που θα μπορούσε να προκαλέσει καταστροφή σε δορυφορικά δίκτυα χαμηλής τροχιάς, καθιστώντας τα άχρηστα για τουλάχιστον ένα χρόνο. Το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS) ανέφερε ότι ο δορυφόρος μπορεί να φέρει «εικονική κεφαλή» για δοκιμές, ενώ η τροχιά του στα 2.000 χιλιόμετρα, εντός της ζώνης ακτινοβολίας Van Allen, τον καθιστά δύσκολο να παρακολουθηθεί. Οι επιπτώσεις μιας τέτοιας έκρηξης θα ήταν «αδιάκριτες», επηρεάζοντας όχι μόνο στρατιωτικούς αλλά και πολιτικούς δορυφόρους, όπως αυτούς που υποστηρίζουν το διαδίκτυο και τις τηλεπικοινωνίες.
Η Διαστημική Δύναμη των ΗΠΑ κατέγραψε το άγνωστο αντικείμενο που σχετίζεται με τον δορυφόρο, χωρίς να διευκρινίζεται αν πρόκειται για θραύσμα, υπο-δορυφόρο, ή άλλο στοιχείο. Ο στρατηγός Μάικλ Γκέτλεϊν, αντιπρόεδρος της Διαστημικής Δύναμης, είχε προειδοποιήσει το 2024 για την ανάπτυξη «αντι-διαστημικών όπλων» από τη Ρωσία, ενώ ο πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών της Βουλής, Μάικ Τέρνερ, είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων της Μόσχας. Η Ρωσία, από την πλευρά της, αρνείται τις κατηγορίες, επιμένοντας ότι ο δορυφόρος έχει ερευνητικό σκοπό και κατηγορώντας τις ΗΠΑ για υποκρισία λόγω της δικής τους στρατιωτικοποίησης του διαστήματος.
Η υπόθεση αναδεικνύει την κλιμακούμενη κούρσα εξοπλισμών στο διάστημα, με τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και την Κίνα να επενδύουν σε τεχνολογίες που θα μπορούσαν να αλλάξουν τη φύση των συγκρούσεων. Η Συνθήκη του Διαστήματος του 1967, που απαγορεύει την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων στο διάστημα, φαίνεται να δοκιμάζεται, ιδιαίτερα μετά το βέτο της Ρωσίας σε ψήφισμα του ΟΗΕ το 2024 για την ενίσχυσή της. Η δυσλειτουργία του Cosmos 2553 μπορεί να αποτελεί προσωρινή ανακούφιση για τη Δύση, αλλά οι φόβοι για τη στρατιωτικοποίηση του διαστήματος παραμένουν, καθώς η τροχιά της Γης γίνεται πεδίο στρατηγικής αντιπαράθεσης.
