Πρόσφατα, πλήθη πολιτών στην Τουρκία συγκεντρώθηκαν στους δρόμους, χαιρετώντας με το χαρακτηριστικό χαιρετισμό των Γκρίζων Λύκων, ένα σύμβολο που συνδέεται με την υπερεθνικιστική οργάνωση της Τουρκίας, καθώς περνούσε ο Devlet Bahçeli, ηγέτης του Εθνικιστικού Κινήματος (MHP). Ο χαιρετισμός αυτός, που σχηματίζεται με τα δάχτυλα να μιμούνται το κεφάλι ενός λύκου, θεωρείται από πολλούς στην Ευρώπη σύμβολο εξτρεμισμού και έχει απαγορευτεί σε ορισμένες χώρες, όπως στη Γερμανία, όπου οι Γκρίζοι Λύκοι χαρακτηρίζονται ως ακροδεξιά οργάνωση με ρατσιστικές και αντισημιτικές τάσεις. Παρόλα αυτά, η παρουσία και η δράση της ομάδας παραμένουν ανεμπόδιστες στην Τουρκία, ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ, προκαλώντας ερωτήματα για τη στάση της χώρας απέναντι σε τέτοιες ομάδες.
Οι Γκρίζοι Λύκοι γνωστοί και ως Ulkucu , αποτελούν το παραστρατιωτικό και νεανικό σκέλος του MHP, το οποίο βρίσκεται στην κυβερνητική συμμαχία με το κόμμα του Προέδρου Recep Tayyip Erdoğan, το AKP. Η οργάνωση έχει μακρά ιστορία βίας, ιδιαίτερα τη δεκαετία του 1970 και 1980, όταν εμπλέκονταν σε επιθέσεις εναντίον αριστερών, Κούρδων, Αρμενίων και άλλων μειονοτήτων. Ένα από τα πιο γνωστά περιστατικά είναι η σφαγή στο Maraş το 1978, όπου πάνω από 100 Αλεβίτες έχασαν τη ζωή τους. Παρά το βίαιο παρελθόν τους, οι Γκρίζοι Λύκοι συνεχίζουν να απολαμβάνουν ελευθερία δράσης στην Τουρκία, ενώ ο Bahçeli, ως πολιτικός τους ηγέτης, διατηρεί σημαντική επιρροή στη χώρα.
Η εμφάνιση του χαιρετισμού των Γκρίζων Λύκων σε δημόσιες εκδηλώσεις δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Για παράδειγμα, τον Ιούλιο του 2024, κατά τη διάρκεια του Euro 2024, ο Τούρκος ποδοσφαιριστής Merih Demiral χρησιμοποίησε το ίδιο σύμβολο για να πανηγυρίσει ένα γκολ, προκαλώντας διεθνή αντιπαράθεση και την επιβολή ποινής δύο αγώνων από την UEFA. Η τουρκική κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου του Bahçeli, υπερασπίστηκε το χαιρετισμό ως “σύμβολο τουρκικότητας”, απορρίπτοντας τις κατηγορίες για εξτρεμισμό. Ο ίδιος ο Erdoğan έχει εμφανιστεί στο παρελθόν να χαιρετά με αυτόν τον τρόπο, όπως το 2018, ενισχύοντας την αίσθηση ότι η πρακτική έχει γίνει αποδεκτή σε mainstream πολιτικούς κύκλους.
Η ελευθερία δράσης των Γκρίζων Λύκων στην Τουρκία εγείρει ανησυχίες, ιδιαίτερα καθώς η χώρα παραμένει μέλος του ΝΑΤΟ, μιας συμμαχίας που θεωρητικά προωθεί δημοκρατικές αξίες. Σύμφωνα με έκθεση του 2017 από το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Γραφείο για την Εκπαίδευση Πολιτών, οι Γκρίζοι Λύκοι αποτελούν τη μεγαλύτερη ακροδεξιά οργάνωση στη Γερμανία, με πάνω από 20.000 μέλη. Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το 2021, εξέφρασε ανησυχίες για τις δραστηριότητές τους και κάλεσε τα κράτη-μέλη να εξετάσουν τον χαρακτηρισμό τους ως τρομοκρατικής οργάνωσης, χωρίς ωστόσο να τους συμπεριλάβει επίσημα στη λίστα της ΕΕ. Παρά τις διεθνείς επικρίσεις, η Τουρκία επιτρέπει τη λειτουργία τους, με τον Bahçeli να διαδραματίζει ρόλο “βασιλιά” στην πολιτική σκηνή, επηρεάζοντας αποφάσεις και διατηρώντας τη στήριξη του Erdoğan.
Οι Γκρίζοι Λύκοι (Ülkücü) προωθούν αντισημιτισμό και ρατσισμό ως βασικά στοιχεία της ιδεολογίας τους, στρέφοντας την προπαγάνδα τους κατά Εβραίων, Ελλήνων, Αρμενίων και Κούρδων. Συνδυάζοντας τουρκικό εθνικισμό και ισλαμικά στοιχεία, διαδίδουν θεωρίες συνωμοσίας και συμμετέχουν σε διαδηλώσεις, όπως αυτή στο Γκελζενκίρχεν το 2021, με αντισημιτικά συνθήματα. Ιστορικοί ηγέτες όπως ο Nihal Atsız και ο Alparslan Türkeş θεμελίωσαν αυτή την ιδεολογία στην έννοια της τουρκικής ανωτερότητας και στην εχθρότητα προς μειονότητες.
Η πρόσφατη εμφάνιση πλήθους που χαιρετούσε τον Bahçeli με το σύμβολο των Γκρίζων Λύκων υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη αποδοχή αυτής της οργάνωσης στην τουρκική κοινωνία. Ενώ οι υποστηρικτές της το βλέπουν ως έκφραση εθνικής υπερηφάνειας, άλλοι, ειδικά στην Ευρώπη, το θεωρούν απειλή για τη δημοκρατία και την ειρήνη, δεδομένων των ιστορικών δεσμών της με τη βία και τον εξτρεμισμό.
Ο χαιρετισμός των Γκρίζων Λύκων περνά τα σύνορα και υιοθετείται από εξτρεμιστικά στοιχεία στη Συρία.
PHOTOS/AFP
